2ο Διεθνές Συνέδριο Μουσικολογίας

Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 4-6 Νοεμβρίου 2003

Περιλήψεις εισηγήσεων

Γιώργος Φιτσιώρης

Ο στρατηγός με τη μέση της μπαλαρίνας και τα πόδια του λαγού: η Εισαγωγή του κουαρτέτου εγχόρδων Op. 59 αρ. 3 του Μπετόβεν

Η αργή Εισαγωγή του κουαρτέτου εγχόρδων Op. 59 αρ. 3 του Μπετόβεν, φημισμένη για την αρμονική και μελωδική της ασάφεια, αλλά και για την έλλειψη ρυθμικής διαφοροποίησης, θεωρείται από πολλούς μελετητές ως «η απάντηση» του Μπετόβεν στην Εισαγωγή του περίφημου «διάφωνου κουαρτέτου», ΚV 465, του Μότσαρτ. Στο Freie Satz, o Heinrich Schenker ερμηνεύει την τελευταία επί τη βάσει μιας διαδοχής Ι ––– V 8–7 της κύριας τονικότητας. Στο κείμενο αυτό προτείνεται, μέσω μιας σειράς αναγωγικών διαγραμμάτων, πως μπορεί κανείς να αντιληφθεί τη διαδοχή των φευγαλέων «μετατροπιών», στις οποίες η Εισαγωγή του Op. 59 αρ. 3 κάνει λιγότερο ή περισσότερο έμμεσες αναφορές, ως αποτέλεσμα διαδοχικών ρυθμικών μετατοπίσεων διατονικών ή χρωματικών ξένων φθόγγων που εμφανίζονται εντός της επέκτασης μίας και μοναδικής αρμονίας, της δεσπόζουσας της κύριας τονικότητας, Ντο Μείζονος, η οποία τονικοποιείται από τη δική της δεσπόζουσα που ακούγεται στα πρώτα μέτρα της Εισαγωγής.

Στη συνέχεια, σε ένα εκτεταμένο προσάρτημα, συζητείται το γενικότερο ζήτημα της υποδοχής, της αποδοχής και της αναγκαιότητας οποιασδήποτε «τεχνικής» μουσικής ανάλυσης γενικότερα και, αφού παρουσιαστούν επεξηγηματικές περιγραφές που διευκρινίζουν όσα εμφανίστηκαν στα προηγούμενα διαγράμματα, υποστηρίζεται ότι αυτού του είδους οι αναλύσεις είναι απόλυτα προσανατολισμένες προς τους ακροατές ή / και εκτελεστές των μουσικών έργων, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να βιώσουν μία κατ’ εξοχήν αισθητική εμπειρία.

© Περιοδικό «Μουσικολογία»