Περιλήψεις τεύχους 1/1985 (1)

Γιώργος Ζερβός

Το νόημα του αθεματισμού στον Webern

Στόχος του άρθρου είναι να δείξει ότι ο αθεματισμός στα τελευταία δωδεκάφθογγα έργα του Webern (δηλ. στο op. 27), καθώς και στα πρώτα ατονικά έργα της Δεύτερης Σχολής της Βιέννης (δηλ. στα Έξι μικρά κομμάτια για πιάνο, op. 19, του Schoenberg ή στα Τέσσερα κομμάτια για κλαρινέτο και πιάνο, op. 5, του Berg), είναι η λογική συνέπεια της ατονικότητας. Τελικά, το θέμα δεν έχει νόημα έξω από την τονικότητα. Δεν είναι τυχαίο ότι η «Νέα Μουσική» ακολούθησε τη γραμμή που χάραξε ο Webern. Ο Webern ήταν εκείνος που χρησιμοποιούσε τη σειρά ως αφηρημένη κατασκευαστική αρχή (με αθεματική επεξεργασία) και αντιπαρατέθηκε στον Schoenberg, στα έργα του οποίου η σειρά συνέπιπτε με το θέμα. Γενικά, η διάλυση του θέματος στα πρώτα ατονικά έργα του 20ού αιώνα, καθώς και στα τελευταία δωδεκάφθογγα έργα του Webern, σημαίνει διάλυση της «αρχής» (στην περίπτωση αυτή του θέματος), η οποία προσδίδει νόημα στη δυτική μουσική. Ταυτόχρονα, σηματοδοτεί την προσπάθεια εξεύρεσης «νέου νοήματος» στα μουσικά έργα.

© Περιοδικό «Μουσικολογία»