Ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ιστορία των ιδεολογικών και αισθητικών αντιλήψεων για την ελληνική μουσική έχει το άρθρο της Καίτης Ρωμανού για τα ελληνικά πληκτροφόρα όργανα. Στις ιδιαίτερες αυτές κατασκευές που δημιουργήθηκαν βάσει θεωρητικών απόψεων ελλήνων μουσικολόγων, αντικατοπτρίζονται ως ένα βαθμό δύο διαφορετικές απόψεις για την αισθητική της βυζαντινής μουσικής. Μέσα από την ιστορία της κατασκευής των οργάνων (η οποία, στην πραγματικότητα, αποτελεί ταυτόχρονα μία προσπάθεια συστηματοποίησης του μουσικού υλικού) που προορίσθηκαν να αποδώσουν μία καθαρά φωνητική μουσική, όπως η βυζαντινή, εκφράζονται ιδεολογικά και αισθητικά προβλήματα, καθώς και η σύγκρουση εκσυγχρονισμού και παράδοσης. Τον εξισορροπητικό ρόλο του Πατριαρχείου στις συγκρούσεις αυτές εκφράζει και ο προσανατολισμός προς συγκεκριμένα και όχι καθαρά συστήματα.Από την άποψη αυτή, αποκτά ουσιαστικό ενδιαφέρον η δημοσίευση από τον Πατριάρχη Ιωακείμ τον Γ΄ – στην Εκκλησιαστική Αλήθεια του Οικουμενικού Πατριαρχείου – δύο διαλέξεων του Ελισαίου Γιαννίδη, υποστηρικτή του εξευρωπαϊσμού και της βυζαντινή μουσικής, στα 1910 και στα 1912. Η δημοσίευση αυτή έγινε παρά την αντίδραση του «Μουσικού Συλλόγου Φαναριωτών», ο οποίος ταυτιζόταν με τον Κ. Ψάχο (ταυτόχρονα το Πατριαρχείο, όπως πληροφορούμαστε από το άρθρο της κυρίας Ρωμανού, ανέθετε στον φυσικό Σταύρο Βραχάμη να προσδιορίσει τα διαστήματα των ελληνικών κλιμάκων).
© Περιοδικό «Μουσικολογία»