Περιλήψεις τεύχους 10-11 (1998)

Πάνος Βλαγκόπουλος

Μια επιστημολογική διακήρυξη αρχών (Α) και μια μελέτη εφαρμογής: Tristanakkord και Ich möchte hingehen του Franz Lizst (Β)

Με αφετηρία τη διαμάχη για το αν ήταν ο Liszt ή ο Wagner αυτός που έγραψε πρώτος τη λεγόμενη «συγχορδία του Τριστάνου», εξετάζονται νοητικά πρότυπα που κυριαρχούν στην υποδοχή των δύο συνθετών έως σήμερα. Το άρθρο αποτελείται από:
  1. Μια επιστημολογική εισαγωγή, όπου δίδονται οι ορισμοί περί νοητικού και πολιτισμικού προτύπου, και
  2. Το κυρίως μέρος, όπου εξετάζονται τα νοητικά πρότυπα για τους δύο αυτούς συνθέτες.
Το συμπέρασμα είναι ότι το φαινομενικά θετικό νοητικό πρότυπο για τον Liszt, το οποίο επικεντρώνεται στην έννοια της μουσικότητας, υποκρύπτει στην πραγματικότητα μια αρνητική αξιολόγησή του ως συνθέτη, λόγω της προβληματικής σχέσης την οποία διατηρεί η έννοια αυτή με τα πολιτισμικά πρότυπα του 19ου αιώνα, τα σχετικά με την πρόοδο και τη δημιουργικότητα. Αντίθετα, το νοητικό πρότυπο για τον Wagner, αν και συχνά φαινομενικά αρνητικό, προβάλλει τη μοναδικότητά του ως δημιουργού στο πλαίσιο των προαναφερθέντων πολιτισμικών προτύπων. Συνεπώς, η διαμάχη στην οποία αναφέρθηκα είναι εκ προοιμίου προκατειλημμένη υπέρ του Wagner, τουλάχιστον με την ακόλουθη έννοια: η εν λόγω συγχορδία συνδέεται πάντα με το δικό του όνομα και αναφέρεται πάντα ως «συγχορδία του Τριστάνου».

© Περιοδικό «Μουσικολογία»