Περιλήψεις τεύχους 15 (2002)

Ίων Ζώτος

Humphrey Searle: οπαδός του Schönberg, μαθητής του Webern, και το έργο του

Λίγα πράγματα είναι γνωστά – τουλάχιστον στην Ελλάδα – για τον Humphrey Searle και το, ας πούμε, «εκλεκτικό» του έργο, το οποίο βρέθηκε σε ασφαλέστερο έδαφος όταν ακολούθησε τις βασικές αρχές της Δεύτερης Σχολής της Βιέννης.
Το πρώτο μέρος του άρθρου πραγματεύεται τα πρώιμα χρόνια στην Οξφόρδη, όπου σπούδασε κλασική λογοτεχνία στο New College και όπου μια παραγωγή του Wozzeck του Berg – υπό τη διεύθυνση του Sir Adrian Boult – ήρθε σαν αποκάλυψη. Στη συνέχεια ακολούθησε μια σύντομη περίοδος μελέτης στη Βιέννη με τον Webern – η άμεση επιρροή του οποίου δεν φάνηκε παρά αργότερα. Οι αναφορές στα στρατιωτικά καθήκοντα, στη διδασκαλία, στις τιμητικές διακρίσεις και στα βραβεία ολοκληρώνουν το πρώτο μέρος του άρθρου.
Το δεύτερο μέρος επικεντρώνεται στην επιρροή που άσκησαν στο έργο του συνθέτες όπως οι «Βιεννέζοι» δάσκαλοι Schönberg και Webern, οι «Άγγλοι» Constant Lambert, Bernard van Dieren και William Walton, καθώς και η ποιήτρια Edith Sitwell. Το τμήμα αυτό του άρθρου πραγματεύεται επίσης τη μοναδική κατανόηση του Searle για τη μουσική του Liszt, η οποία επέδρασε καταλυτικά στο έργο του.
Νέοι ορίζοντες ανοίγονται στο τρίτο μέρος, με τις «διερευνητικές» συνθέσεις (έργα 1-7) και το πρώτο ώριμο έργο, τη Σονάτα για πιάνο, έργο 21, η οποία στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό στη Σονάτα σε σι ελάσσονα του Liszt.
Στο τέταρτο μέρος εξετάζονται συνοπτικά οι πέντε συμφωνίες, οι οποίες δείχνουν μια τάση απομάκρυνσης από την αυστηρότητα του Schönberg προς τη διαύγεια της υφής που συναντάται στον Webern.
Το προτελευταίο μέρος του άρθρου πραγματεύεται τις συμπαγείς και ογκώδεις συνθέσεις για μεγάλη ορχήστρα, αφηγητές, χορωδία κ.λπ.: Gold Coast Customs (σε κείμενα της Edith Sitwell), The Riverrun (βασισμένο στο καταληκτικό μέρος του Finnegan’s Wake του Joyce) και The Shadow of Cain (σε ποίηση Edith Sitwell).
Τέλος (στο έκτο μέρος) ακολουθούν οι τρεις όπερες: Το Ημερολόγιο ενός Τρελού (βασισμένο στο ομώνυμο έργο του Gogol), The Photo of the Colonel (διασκευή του Δολοφόνου του Ionesco) και μια δωδεκαφθογγική quasi-recitativo απόδοση του μεγαλύτερου μέρους του σαιξπηρικού Άμλετ, που ήταν και η πιο φιλόδοξη δημιουργία του Searle. Δίπλα στην Elisabeth Lutyens, ο Searle ήταν ο πρώτος Άγγλος συνθέτης που εισήγαγε το δωδεκάφθογγο σύστημα στην Αγγλία.

© Περιοδικό «Μουσικολογία»