Ζητήματα εθνικής ταυτότητας στη γαλλική μουσική κατά το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα
Η μουσική ζωή και δημιουργία στη Γαλλία κατά το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα λειτούργησε ως ένας ευαίσθητος καταγραφέας των έντονων ιστορικών αλλαγών και των ραγδαίων κοινωνικο-πολιτικών εξελίξεων που λάμβαναν χώρα. Εύλογα, τα τελευταία 30 χρόνια η μουσικολογική έρευνα έχει εστιάσει, μέσα από αρκετές ειδικές μελέτες, στις πολιτικές, ιδεολογικές και κοινωνιολογικές διαστάσεις της γαλλικής μουσικής ιστορίας. Μέσα από αυτές τις προσεγγίσεις, αναπόφευκτα, εγείρονται ζητήματα εθνικής ταυτότητας, ζητήματα τα οποία εκφράστηκαν εκείνη την εποχή, άλλοτε ρητά κι άλλοτε υπόρρητα, σε όλο το φάσμα της μουσικής ζωής και δημιουργίας.
Το παρόν άρθρο εστιάζει στο ζήτημα της εθνικής ταυτότητας στη γαλλική μουσική εκείνης της περιόδου, αναδεικνύοντας τις ποικίλες διαστάσεις του τόσο σε ιδεολογικό όσο και σε αισθητικό επίπεδο. Πρωταρχικής σημασίας είναι η διαπίστωση ότι ο προσδιορισμός της έννοιας της εθνικής ταυτότητας υπήρξε προβληματικός, λαμβάνοντας υπόψη αφενός τις διαφορετικές αντιλήψεις μεταξύ των διανοούμενων και τις αποκλίνουσες πολιτικές που εφαρμόστηκαν εκείνη την εποχή, αφετέρου το γεγονός ότι η γαλλική μουσική τελούσε τότε υπό την ισχυρή επιρροή της Ιταλίας και της Γερμανίας. Μέσα σε αυτό το σύνθετο ιδεολογικο-αισθητικό πλέγμα, εξετάζονται ορισμένα βασικά ερωτήματα, όπως είναι οι τρόποι αναζήτησης και διαμόρφωσης μιας εθνικής ταυτότητας, οι ποικίλες εκδηλώσεις της στο μουσικό γίγνεσθαι, αλλά και η δυνατότητα να αφηγηθούμε την ιστορία της γαλλικής μουσικής εκείνης της περιόδου με όρους “εθνικούς”.
© Περιοδικό «Μουσικολογία»