Περιλήψεις τεύχους 22 (2015)

Beata Iwona Glinka

Η σχέση μουσικής και γλώσσας στα έργα για σόλο φλάουτο ελλήνων συνθετών

Γλώσσα και μουσική αποτελούν δύο διακριτούς τρόπους οργανωμένης έκφρασης και επικοινωνίας που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι. Συχνά η μουσική δανείζεται από τη γλώσσα τύπους (γραμματικούς και συντακτικούς) καθώς και δομές και μορφές (σονέτο, ελεγεία, μονόλογος κ.λπ.). Στα έργα για φλάουτο Ελλήνων συνθέτων συναντώνται συχνά τέτοια «γλωσσικά» δάνεια, η γλώσσα ενεργεί εδώ είτε ως αφηρημένη έμπνευση, είτε δανείζει τις τεχνικές της διευρύνοντας τις συνθετικές πρακτικές του συνθέτη. Στα έργα για σόλο φλάουτο των Ελλήνων συνθετών προβάλλεται μια επισκόπηση των πρόσφατων υποθέσεων όσον αφορά την εξελικτική βάση της γλώσσας και της μουσικής. Η ιδέα της χρήσης της κουλτούρας της «γλώσσας» και η κριτική στάση των δημιουργών απέναντι σε αυτήν αποτελεί πηγή έμπνευσης και αποτυπώνεται με ποικίλους τρόπους στα έργα για σόλο φλάουτο των ελλήνων συνθετών. Οι συνθέτες έχουν επηρεαστεί από γλωσσικές έννοιες σε τρία επίπεδα: α) λογοτεχνικές προσεγγίσεις της μουσικής, β) μορφολογικές προσεγγίσεις, γ) καθαρά μουσικο-εκτελεστικές προσεγγίσεις.

Οι σύνθετες χρησιμοποιούν είτε καταξιωμένα έργα της λογοτεχνίας ως πηγή έκφρασής τους (Δημήτρης Συκιάς, στο έργο Fl.snd (Antigone)), είτε ο ίδιος ο φλαουτίστας αφηγείται την λογοτεχνική ιστορία μαζί με την εκτέλεση του έργου (Θάνος Μικρούτσικος, στο έργο Όπερα για έναν). Οι σύνθετες δανείζονται γνωστές φόρμες όπως το ποίημα, η ελεγεία, ο μονόλογος και το παραμύθι. Άλλη ενδιαφέρουσα προσέγγιση για τον δημιουργό είναι η χρήση της γλώσσας, δηλαδή η χρήση των συλλαβών για την παράγωγη ήχου στο μουσικό όργανο ως νέα τεχνική παιξίματος.

© Περιοδικό «Μουσικολογία»