Περιλήψεις τεύχους 22 (2015)

Κωνσταντίνος Καρδάμης

«Ίσως να είναι αλήθεια ότι η μουσική είναι μόνο ένας καλλιτεχνικός συνδυασμός ηχητικών κυμάτων, αλλά δεν υπάρχει λόγος να ξαμολά κανείς τα κύματα αυτά σε εκκωφαντικές θύελλες». Η μουσική στα έργα του Ιουλίου Βερν

Η διάδοση των έργων του Βερν έχει συμβάλει στο να τεθεί σε δεύτερη μοίρα το ότι πρόκειται για λογοτεχνικά δημιουργήματα, και μάλιστα μιας εποχής, κατά την οποία επιστήμη και θετικισμός μπορούσαν να συμβιώνουν με το μεταφυσικό και το φανταστικό στο πλαίσιο της ίδιας αφήγησης. Πολλά έχουν ειπωθεί για τη λογοτεχνική αξία των έργων του γάλλου συγγραφέα, όμως η θέση και η χρήση της μουσικής σε αυτά έχει ελάχιστα προβληθεί. Ωστόσο, ο Βερν είχε εμπλακεί στο μουσικό θέατρο της εποχής του και οι μουσικές εμπειρίες του, όπως και οι γνώσεις που αποκόμιζε για την επιστήμη και την τέχνη των ήχων από τις μελέτες του, εμφανίζονταν συχνά στα έργα του. Το παρόν κείμενο επιχειρεί μια σύντομη περιδιάβαση σε ορισμένα έργα του Ιουλίου Βερν αναζητώντας τη χρήση της μουσικής σε αυτά, συνδέοντάς την με τα μουσικά ειωθότα της εποχής, καθώς και με τις ανακαλύψεις και την επιστημονική πρόοδο στον χώρο της μουσικής τεχνολογίας και της ανερχόμενης μουσικολογίας. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί, βεβαίως, στη διάδραση μουσικής και λογοτεχνήματος: αυτή μπορεί να ποικίλει από την απλή προσθήκη έμφασης και αληθοφάνειας σε περιγραφές ή τη διατύπωση έμμεσων εθνικών στερεοτύπων μέχρι τη χρήση της μουσικής ως εξαιρετικά βαρύνουσας σημασίας παραμέτρου αφηγηματικών εξελίξεων ή αλληγορικών σχολιασμών, καθώς και ως δραματικής βάσης πάνω στην οποία δομούνται ολόκληρα έργα.

© Περιοδικό «Μουσικολογία»