Ο Θρασύβουλος Γ. Γεωργιάδης, στο κλασσικό πλέον βιβλίο του Μουσική και γλώσσα. Το ιστορικό γίγνεσθαι της δυτικής μουσικής στη μελοποίηση της λειτουργίας και με αφορμή τον τρόπο μελοποίησης του “Et incarnatus est” από την Λειτουργία σε σι ελάσσονα του J. S. Bach, υποστηρίζει ότι ο Bach «δεν θεωρεί τη γλώσσα ως αυτόνομο παραστατικό σχηματισμό, γλωσσική μορφή, αλλά σύμβολο για εννοιολογικές σχέσεις που δεν είναι ειδικά γλωσσικής υφής, απλή υπόδειξη ενός υποτιθέμενου νοήματος. Αυτό του επιτρέπει ό,τι σκέπτεται να το υλοποιήσει ως καθαρά μουσικό νόημα. […] Έτσι η μουσική του Bach είναι από την προέλευσή της γνήσια οργανική. Το νέο της Λειτουργίας σε σι ελάσσονα σε σχέση με τον Schütz και των παλαιότερων μελοποιήσεων είναι η ενοργανοποίηση της μουσικής». Η Άρια “Erbarme dich” από τα Κατά Ματθαίον Πάθη αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση, όπου το προκύπτον “μουσικό νόημα” δεν προέρχεται από την “οργανοποίηση” της μελωδίας της άριας (alto) αλλά από την ίδια τη μελωδία του σόλο βιολιού. Όπως θα προσπαθήσουμε να δείξουμε στην παρούσα ανακοίνωση, ο κατ’ εξοχήν φορέας του μουσικού νοήματος δεν είναι τόσο η μελωδική γραμμή της φωνής, όπως αυτή εκτυλίσσεται στο χρόνο, αλλά περισσότερο η “θεματική διάρθρωση” της μελωδίας του βιολιού. Η τελευταία δεν λειτουργεί συμπληρωματικά ως προς την μελωδία της alto, όπως συμβαίνει με τις υπόλοιπες άριες των Παθών, αλλά, αντίθετα, είναι αυτή η οποία καθοδηγεί το μουσικό νόημα, με τη μελωδική γραμμή της alto να συμπληρώνει σε ορισμένες φάσεις της εξέλιξής της τη μελωδία του σόλο βιολιού.
© Περιοδικό «Μουσικολογία»