Περιλήψεις Εισηγήσεων

Περιλήψεις εισηγήσεων

Μεταξύ ορολογίας και μεταφορικότητας. Περί του αναλυτικού περιεχομένου στα πρώιμα δοκίμια του Theodor W. Adorno για τον Franz Schubert

Το «πρώτο σημαντικό δοκίμιο για την ερμηνεία της μουσικής» από την πένα του νεαρού Theodor W. Adorno είναι αφιερωμένο στον Franz Schubert· γράφηκε το 1928 εις μνείαν της εκατοστής επετείου από τον θάνατο του Schubert. Αργότερα, κατά την επανέκδοση του κειμένου αυτού το 1964 (στον συλλογικό τόμο Moments musicaux), ο ίδιος ο Adorno το επέκρινε ως «αφηρημένο με την κακή έννοια». Με αυτό αναφερόταν στην υπερβολικά αδιαμεσολάβητη φιλοσοφική ερμηνεία των μουσικών καταστάσεων και στο μάλλον μεταφορικό ύφος γραφής του κειμένου, η ορολογία του οποίου είναι ως επί το πλείστον ασαφής. Γενικά, προσέχει κανείς ότι και αυτά που είπε ο Adorno αργότερα για τον Schubert όχι μόνον καταφεύγουν σε κατά πολύ μεγαλύτερο βαθμό μεταφορικές μορφές έκθεσης εννοιών από εκείνες που αναφέρονται σε άλλους συνθέτες, αλλά επιπλέον παραμένουν εκπληκτικά κοντά στο παγιωμένο από το 1928 κόσμο συμβόλων του πρώτου δοκιμίου για τον Schubert.

Στην εισήγησή μου πρόκειται να δειχθεί μέσα από διάφορα παραδείγματα ότι – παρά την αυτοκριτική του Adorno – από αυτήν την μεταφορικότητα μπορούν να εξαχθούν πολύ ουσιώδεις αναλυτικές κριτικές παρατηρήσεις για την μουσική του Schubert, στις οποίες οφείλεται εντελώς (έστω και σιωπηρά, ως επί το πλείστον) η εικόνα για τον Schubert της νεότερης μουσικολογικής έρευνας. Βέβαια, εδώ προκύπτει κατ’ αρχήν το πρόβλημα της σχέσης ανάμεσα στην ανάλυση, την (ιστορικο-)φιλοσοφική ερμηνεία και τον τρόπο έκθεσης των εννοιών τους μέσω της γλώσσας, για το οποίο δίνονται πολύ διαφορετικές λύσεις στα συγγράμματα του Adorno.