Μέσα στον τεράστιο όγκο της βιβλιογραφίας για τον Mahler ξεχωρίζουν οι μονογραφίες εκείνες που παρέχουν μια συγκεκριμένη, ενιαία και συνειδητά διαφοροποιημένη ερμηνευτική και μεθοδολογική οπτική. Η ιδιαίτερη και ξεκάθαρη ερμηνευτική στάση του Κ. Φλώρου, που αναδεικνύεται στην υπεράσπιση του προγραμματικού στοιχείου για το σύνολο του συμφωνικού έργου του Mahler, αλλά και της μουσικής αισθητικής της ετερονομίας (Heteronomieästhetik), εν γένει, και που πηγάζει από την ιδέα μιας ουμανιστικής αποστολής της μουσικής, τοποθετεί την τρίτομη μονογραφία του κατά τη γνώμη μας πλάι σ’ αυτές του Adorno και του Eggebrecht, αλλά και νεοτέρων, όπως ο Danuser και ο Stenger.Ο Φλώρος εισάγει στην αισθητική συζήτηση για το έργο του Mahler μια νέα μέθοδο, την εξηγητική (Exegetik), που υποστηρίζει ότι θα πρέπει να αντικαταστήσει την παλαιότερη ερμηνευτική (Hermeneutik). Μελέτημα της εξηγητικής μεθόδου, που εγείρει το αίτημα αυστηρής επιστημονικότητας, είναι η μέγιστη δυνατή αποφυγή του υποκειμενισμού κατά τη διερεύνηση των εξωμουσικών παραγόντων δημιουργίας και κατά την ανάδειξη των προγραμματικών περιεχομένων στην οποία στοχεύει.
Με άλλα λόγια, η εξηγητική μέθοδος του Φλώρου προσπαθεί να προσδιορίσει το ιδιαίτερο μέσω ενός δεδομένου γενικού, ρισκάροντας βέβαια ενίοτε να ανορθώσει το ιδιαίτερο στο γενικό με το να απωθεί τη διαφορά. Αυτό συνδέεται με τις ιδιαίτερες δυσκολίες κατά τη μετάβαση από τον ευρύ κύκλο φιλοσοφικοαισθητικών και φιλολογικών ενδιαφερόντων του Mahler στα ιδιαίτερα έργα που καλούνται να τα ενσαρκώσουν. Προκειμένου η σχέση της μουσικής του Mahler με το πανανθρώπινο «μήνυμά» της να μην είναι απλώς συμβολική, συμβασιακή, εξωτερική, ο Φλώρος διαμεσολαβεί την ιδεατή μορφή των περιεχομένων με την αισθητή των μουσικών έργων, τοποθετώντας ανάμεσά τους την έννοια του βιώματος.
Η παρουσίαση αναλύει τα σύνθετα μεθοδολογικά ζητήματα τα οποία θέτει η μονογραφία, προσεγγίζοντας τα συγκεκριμένα προβλήματα που απασχολούν το συγγραφέα, όπως είναι η σχέση μορφής και περιεχομένου στη μουσική, η ανύψωση της τέχνης από απλή αναπαραγωγή του φαινομενικού κόσμου σε κριτική νοηματοδότησή του και η ανακατασκευή των ιδεολογικών, κοσμοεποπτικών, λογοτεχνικών, φιλοσοφικοαισθητικών και μουσικοαισθητικών προϋποθέσεων για την κατανόηση της προσωπικότητας του Mahler. Πέρα όμως από τη συμβολή του έργου στην κατανόηση της προσωπικότητας του Mahler, η παρουσίαση καταδεικνύει και τη μεθοδολογική συμβολή του με την κατηγοριοποίηση και τυπολόγηση των συμβάσεων της συμφωνικής δημιουργίας κατά τον 19ο αιώνα, καθώς και με την κριτική και ορθολογική αντιμετώπιση του συμβόλου στη μουσική.
| © Περιοδικό «Μουσικολογία» |