Περιλήψεις τεύχους 20 (2011)

Κωνσταντίνος Φλώρος

«Και το ωραίο πρέπει να πεθάνει». Μπραμς, Νänie, οp. 82

Μετάφραση: Κωνσταντίνος Δ. Κακαβελάκης

Το δοκίμιο αυτό εξεδόθη από τους H. Geyer και W. Osthoff το 2007, στη σειρά επιστημονικών εκδόσεων της Ανώτατης Μουσικής Ακαδημίας της Βαϊμάρης, έπειτα από ένα επιτυχές συμπόσιο που πραγματοποιήθηκε στην ίδια Ακαδημία το 2005, με θέμα τη μουσική στην ποίηση του Σίλερ. Με ειδική άδεια του συγγραφέα για το περιοδικό Μουσικολογία, παρουσιάζεται εδώ στην ελληνική γλώσσα.

Ο Κωνσταντίνος Φλώρος ξετυλίγει αποκαλυπτικά και μεθοδικά το ιστορικό υπόβαθρο των λεπτών σχέσεων του Γιοχάνες Μπραμς με τον ζωγράφο Φώυερμπαχ, χρησιμοποιώντας ως νήμα της ιστορικής ύφανσης την προγραμματική σκέψη του Μπραμς που κρύβεται στην μελοποίηση του ποιήματος του Σίλερ Nänie. Η αλληγορική, αρχαϊκή και μυθολογική κρυπτογράφηση του ωραίου στο κλασσικό ποίημα του Σίλερ προσλαμβάνει νέες διαστάσεις στην μετουσίωση και μουσική συστηματοποίηση του λόγου στην μουσική του Μπραμς, ενόσω μάλιστα ο μύθος συνδέεται με δύο πραγματικά πρόσωπα: τον ζωγράφο Φώυερμπαχ και την μητρυιά του Ανριέττε. Κατά πόσον ήταν αυθεντικές οι προγραμματικές μουσικές προθέσεις του Μπραμς και σε ποιόν βαθμό είχε επηρεασθεί από μια προηγηθείσα προσπάθεια μελοποίησης του ίδιου ποιήματος από τον συνθέτη και φίλο του Γκετς, ο συγγραφέας μάς το παρουσιάζει λεπτομερειακά σε αυτό το μικρό δοκίμιο μαζί με άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία, όπως, για παράδειγμα, την αντίληψη για το ωραίο και την σχέση του με τον χρόνο στις μουσικές αντιλήψεις της κεντρικής Ευρώπης κατά τα τέλη του 19ου αιώνα.

© Περιοδικό «Μουσικολογία»