Φτιάξ’ το μόνος σου; Ζητήματα ιστοριογραφίας της ελληνικής μουσικής
Η ερώτηση με την οποία αρχίζει ο τίτλος της παρούσας ανακοίνωσης έχει διττή αναφορά. Από τη μία πλευρά αναφέρεται στην τάση των ελλήνων συνθετών, κυρίως του εικοστού αιώνα, να θέτουν οι ίδιοι το πλαίσιο της μελλοντικής ιστοριογραφικής τους αντιμετώπισης και, από την άλλη, υπαινίσσεται το δύσκολο ρόλο του σύγχρονου ιστοριογράφου της ελληνικής μουσικής. Αυτός έρχεται αντιμέτωπος τόσο με αυτές τις παγιωμένες, αλλά ουσιαστικά αυτοπροσδιοριστικές, αντιλήψεις, όσο και με τις πρότερες κατακτήσεις και τις σύγχρονες προκλήσεις της επιστήμης του, λόγω της έλλειψης μιας μακράς και στιβαρής ελληνικής μουσικολογικής παράδοσης.
Το παρόν άρθρο προτείνει την ανάγνωση (ή το ξαναδιάβασμα) της ελληνικής μουσικής ιστορίας μέσω μιας πολύπλευρης προσέγγισης, στην οποία τα κείμενα των συνθετών αναγνωρίζονται μόνο ως φορείς των αντιλήψεών τους. Με παραδείγματα τη δημιουργική πορεία του Γ. Α. Παπαϊωάννου, τη “μοντερνιστική” μουσική των δεκαετιών του 1950 και του 1960 και το είδος του τραγουδιού, εφαρμόζονται στοιχεία διαφορετικών ιστοριογραφικών μεθόδων, που περιλαμβάνουν την αναφορά στα μουσικά έργα και το υλικό τους, αλλά και την κατανόηση των έργων ως φορέων ιδεών που εκφράζουν και συνδέονται με το γενικότερο πολιτισμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο δημιουργήθηκαν. Με τον τρόπο αυτό αναδεικνύονται συναρπαστικές όψεις της ελληνικής μουσικής και νέες συνδέσεις (με το ελληνικό ή / και το διεθνές πλαίσιο), οι οποίες, ουσιαστικά, θα συνεισφέρουν σε μια μελλοντική ευρύτερη καταγραφή της δυτικής μουσικής παράδοσης, που θα λαμβάνει υπόψη της και τις μέχρι πρότινος θεωρούμενες “περιφερειακές” εκφράσεις της.
© Περιοδικό «Μουσικολογία»