Όψεις της αρχαίας ελληνικής μουσικής στη νέα ψαλτική θεωρία
Ο 19ος αιώνας, στο σύνολό του, αποτελεί μία ιδιαίτερα σημαντική χρονική περίοδο ζυμώσεων και μεταβολών στη λόγια ελληνική μουσική παράδοση. Με αφετηρία τη μεταρρύθμιση του Χρυσάνθου ή των Τριών Διδασκάλων, όπως είναι ευρύτερα γνωστή, η ψαλτική τέχνη εξελίσσεται ως προς τη σημειογραφία της, επανατοποθετείται ως προς την ιστορία της, ενώ η θεωρία της τεκμαίρεται, συνδεόμενη στενά με το απώτερο αρχαιοελληνικό μουσικό παρελθόν. Αυτό ακριβώς το αρχαιοελληνικό θεωρητικό υπόβαθρο είναι που συναντάται ζωντανό μέσα από την εκτεταμένη χρήση αποσπασμάτων κειμένων αρχαίων ελλήνων συγγραφέων, τη γενικευμένη χρήση όρων και ορισμών, τις διάφορες προφανείς επιρροές και τα διαχρονικά θεωρητικά δάνεια. Παράλληλα, η εκτεταμένη καταγραφή της αρχαιοελληνικής μουσικής ιστορίας αποτελεί ένα αδιαμφισβήτητο πλέον γεγονός, με πολλαπλές προεκτάσεις. Οι συνεχιζόμενες προσπάθειες, καθ’ όλο τον 19ο αιώνα, για την κατάκτηση της ιστορικής γνώσης και την ανίχνευση του ημέτερου μουσικού παρελθόντος, που επηρεάζουν γόνιμα και συμπορεύονται θετικά με τη νέα μουσικοθεωρητική σκέψη, θα μπορούσαν να εξηγηθούν με ιδεολογικοπολιτικά επιχειρήματα. Η πραγμάτευση αυτής ακριβώς της θεωρητικής «εισπήδησης» του απώτερου αρχαιοελληνικού παρελθόντος στην τεχνική διάρθρωση της νέας ψαλτικής θεωρίας, η οποία συνεπικουρείται από την ιστορική γνώση αλλά και στηρίζεται σ’ αυτήν, αποτελεί το αντικείμενο της παρούσης μελέτης.
© Περιοδικό «Μουσικολογία»