Από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 έως και αυτήν του 1970 το Εθνικό Θέατρο συνεργάζεται συστηματικά για το ανέβασμα παραστάσεων αρχαίου δράματος στα Φεστιβάλ Επιδαύρου και Αθηνών με συνθέτες που σταδιακά συνδέθηκαν, την εποχή αυτή, με την έλευση και θεσμική διάδοση των μοντερνιστικών μουσικών ιδιωμάτων στην Ελλάδα (όπως ο Γιάννης Α. Παπαϊωάννου, ο Γιώργος Σισιλιάνος, ο Γιάννης Χρήστου, ο Ιάννης Ξενάκης, ο Θεόδωρος Αντωνίου, ο Στέφανος Βασιλειάδης και ο Μιχάλης Αδάμης). Οι συνεργασίες αυτές ουσιαστικά αποτέλεσαν τον πρώτο τόπο συνάντησης των μοντερνιστικών μουσικών προβληματισμών με τον αρχαιοελληνικό λόγο. Ξεκινώντας από μία συνοπτική αναφορά στη λειτουργία χαρακτηριστικών μοντερνιστικών στοιχείων (δωδεκαφθογγισμός, ατονικότητα, ολοτονική κλίμακα κ.λπ.) και της σχέσης τους με το λόγο στις παραπάνω παραστάσεις, το κύριο επιχείρημα που θα αναπτύξει η παρούσα ανακοίνωση είναι ότι ο αρχαιοελληνικός πολιτισμός και συγκεκριμένα ο λόγος, τόσο σε επίπεδο νοημάτων και ιδεών όσο και σε αυτό της δομικής οργάνωσης, γίνεται σταδιακά ένα σημαντικό στοιχείο αυτοπροσδιορισμού του ελληνικού μοντερνιστικού εγχειρήματος. Πιο συγκεκριμένα, όπως θα αναδείξουν αναλυτικές παρατηρήσεις, η αρχαιοελληνική γλώσσα γίνεται ένας σταθερός τόπος αναφοράς σε έργα που στοχεύουν εκ των προτέρων σε μία αυτόνομη συναυλιακή παρουσίαση. Το τελικό ηχητικό αποτέλεσμα των έργων αυτών αναμοχλεύει άμεσα τη μνήμη του ακροατή από τις παραστάσεις αρχαίου δράματος φέρνοντας στο επίκεντρο αντίστοιχους εκφραστικούς τόπους (θρήνος, κάθαρση κ.λπ.), ενώ, συγχρόνως, αντικατοπτρίζει μία οργανική αντιμετώπιση του καλλιτεχνικού έργου, η οποία έχει ως επίκεντρο τον αρχαιοελληνικό λόγο και, εν μέρει, εκπορεύεται από αυτόν.
© Περιοδικό «Μουσικολογία»