Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται αρχικά η έννοια του συμβόλου, όπως αυτή εμφανίζεται στη σχετική βιβλιογραφία, σε σύνδεση με την έννοια της μεταφοράς. Στη συνέχεια αναζητούνται σε ένα μουσικοϊστορικό πλαίσιο σημεία και αποχρώσεις της έννοιας του συμβόλου, οι οποίες αναδεικνύονται μέσα από τη μουσική. Για τη διερεύνηση αυτή χρησιμοποιείται η ευρεία κατηγοριοποίηση των συμβόλων που έχει προταθεί από τον Γ. Φρ. Χέγκελ (1770-1831). Σύμφωνα με αυτή διακρίνονται δύο είδη συμβόλων. Τα σύμβολα με «μερική εναρμόνιση μεταξύ μορφής και σημασίας», δηλαδή τα «συμβατικά» ή «δημόσια» σύμβολα, στα οποία η σημασία με την οποία χρησιμοποιούνται εμπεριέχεται μέσα στη μορφή τους, και τα σύμβολα με «μερική δυσαρμονία μεταξύ μορφής και σημασίας», τα «ιδιωτικά ή προσωπικά» σύμβολα, στα οποία το περιεχόμενό τους απέχει από τη μορφή τους. Στην πρώτη ομάδα αντιστοιχούν μουσικά σύμβολα των οποίων η λειτουργία πλησιάζει προς τη μίμηση και την περιγραφή, όπως η μουσική ζωγραφική, τα μιμητικά σύμβολα, τα οπτικά σύμβολα κ.ά. Στη δεύτερη ομάδα ανήκουν μουσικά σύμβολα των οποίων το περιεχόμενο είναι εξωπραγματικό και αφηρημένο και επομένως εντοπίζονται μέσα από υπαινιγμούς ή από διάφορους συνδυασμούς με εξωμουσικά σημεία αναφοράς. Το σύμβολο απέκτησε τη βαθύτερη αυτή έννοια και λειτουργία του κατά την περίοδο του ρομαντισμού, κάτι που αποτέλεσε απόρροια της αισθητικής της εποχής.
© Περιοδικό «Μουσικολογία»