Προλογικό σημείωμα

Στο τεύχος 10-11 της Μουσικολογίας επιδιώξαμε να συμπεριλάβουμε έναν όσο το δυνατόν ευρύτερο κύκλο νέων συγγραφέων και άρθρων, ούτως ώστε να καταστεί δυνατή η συζήτηση περισσοτέρων μεθοδολογικών τάσεων και στο πεδίο μας, όπως αυτές αντιπροσωπεύονται στο διεθνή επιστημονικό χώρο. Έτσι, υπάρχουν κείμενα που προβάλλουν έμμεσα τις επιστημολογικές τους αφετηρίες, χωρίς να τις πραγματεύονται ρητά και άλλα που θέτουν ως αντικείμενό τους αυτό το ίδιο το επιστημολογικό πρόβλημα των κλάδων και μεθόδων της μουσικολογίας. Και στις δύο περιπτώσεις πρόκειται για προβληματισμούς που συνδέονται με την έρευνα της φύσης της μουσικής και των φαινομένων της σήμερα και για την προσπάθεια επανακαθορισμού των «ορίων και της μεθόδου της μουσικολογίας» (G. Adler) από μια σύγχρονη σκοπιά. Η ιστορικοφιλολογική έρευνα των άγνωστων πλευρών της Νεοελληνικής μουσικής αποτελεί ένα πεδίο που θεραπεύεται ιδιαίτερα στο περιοδικό μας, δεδομένου ότι όσο συμπληρώνεται ο κύκλος των δεδομένων και στοιχείων γι αυτή, τόσο δημιουργούνται οι αναγκαίες προϋποθέσεις για την ορθή ιστορική και αισθητική συνεκτίμηση του έργου των Ελλήνων συνθετών.
Έτσι, η ύλη του περιοδικού συγκεντρώνεται γύρω από τέσσερις κυρίως πόλους: Αισθητική της μουσικής, Επιστημολογία της μουσικολογίας, σύγχρονη μουσική και Νεοελληνική έντεχνη μουσική.
Γύρω από τον πρώτο πόλο, της Αισθητικής Θεωρίας, της Φιλοσοφίας της μουσικής, της ιστορικοφιλολογικής αισθητικής, της ερμηνείας και της ανάλυσης, κινούνται τα τέσσερα πρώτα άρθρα των Μάρκου Τσέτσου, Ίωνα Ζώτου, Αλεξάνδρας Μουρίκη και Γιώργου Ζερβού. Στην ενότητα αυτή προτάσσουμε το κείμενο του T. W. Adorno «Μερικές σχέσεις μεταξύ μουσικής και ζωγραφικής» – ένα από τα λιγότερο γνωστά του κείμενα – το οποίο διατηρεί την επικαιρότητά του, επειδή πραγματεύεται βασικές αρχές για μία σύγχρονη έρευνα των φαινομένων σύγκλισης μουσικών και πλαστικών διαστάσεων.
Στη δεύτερη θεματική ενότητα του τεύχους αυτού, που συμπεριλαμβάνει θέματα της κοινωνιολογίας της μουσικής, αισθητικής τής πρόσληψής της και επιστημολογίας, προτάσσεται η μετάφραση του κειμένου «Σκοποί της κοινωνιολογίας της μουσικής» από το βιβλίο του Kurt Blaukopf, Μουσική και κοινωνική μεταβολή (τίτλος πρωτοτύπου: Musik im Wandel der Gesellschaft, Μόναχο 1982). Με τη μετάφραση αυτή παρουσιάζεται στη γλώσσα μας μια σημαντική θεωρία της κοινωνιολογίας της μουσικής.
Στην ενότητα αυτή περιλαμβάνονται επίσης μία κριτική εισαγωγή στη θεωρία του Kurt Blaukopf από τον Αλέξανδρο Μπαλτζή, καθώς και τα επιστημολογικού προσανατολισμού άρθρα του Γιώργου Φιτσιώρη, του Πάνου Βλαγκόπουλου και της Καίτης Ρωμανού. Συμπεριλαμβάνεται επίσης ένα κεφάλαιο από το βιβλίο του Ιουλίου Βερν Το Παρίσι στον 20ό αιώνα – ένα κείμενο το οποίο συμπυκνώνει με τον πιο εύλογο και κριτικό τρόπο μερικά από αυτά που μάταια αγωνίζονται να σχηματοποιήσουν οι σημερινοί επιστημολόγοι.
Η ενότητα για τη σύγχρονη μουσική περιλαμβάνει το άρθρο του Ν. Μάμαλη για τη λεγόμενη «φασματική μουσική», της ομάδας «Itinéraire», καθώς και το άρθρο του Χ. Σπυρίδη για τη μουσική του Ι. Ξενάκη.
Στην τελευταία ενότητα για τη νεοελληνική έντεχνη μουσική, η Μουσικολογία έχει τη χαρά να παρουσιάσει δύο πρωτότυπες ανακοινώσεις. Η πρώτη αφορά τη ζωή και δημιουργία του σχεδόν άγνωστου συνθέτη Δημήτρη Λιάλιου (Β. Φιδετζής) και η δεύτερη τον επιφανή μουσικολόγο και μουσικοκριτικό Μίνωα Δούνια (Α. Κώστιος).

© Περιοδικό «Μουσικολογία»